Op deze webpagina vind je meer informatie over het onderwerp grondwater. Je leest over wat te doen bij grondwateroverlast of onderlast (te lage grondwaterstand). Daarnaast vind je meer informatie over de huidige grondwaterstand in het beheersgebied in relatie met het beregeningsbeleid.

Verantwoordelijkheden en aanspreekpunt

De particuliere eigenaar is verantwoordelijk voor zijn eigen perceel en het bouwwerk daarop. De perceeleigenaar moet bijvoorbeeld zelf maatregelen nemen om overtollig grondwater af te voeren en een kelder waterdicht te maken (je zorgt er immers ook zelf voor dat jouw dak waterdicht is).

De gemeente is het aanspreekpunt voor burgers die vragen hebben over grondwater in het stedelijk gebied. Dit ongeacht de oorzaak van de vraag of klacht. Het waterschap werkt samen met de gemeente om mee te denken over de oorzaken van de overlast en welke maatregelen mogelijk zijn.

Het waterschap is volgens de wet de beheerder van het oppervlaktewater, maar ook van het grondwater. Voor grondwater geldt wel dat er ook specifieke taken bij andere partijen zijn belegd, zoals de gemeente en de provincie.

Als waterschap zijn we sturend in het operationeel waterbeheer afgestemd op de verschillende functies in het gebied. Waarbij we soms zeer gericht kunnen sturen met bijvoorbeeld stuwen en gemalen, zoals in de poldergebieden en in mindere mate op de hogere zandgronden. Voor dit laatste gebied zijn we vooral afhankelijk van het klimaat, hoeveelheid neerslag en sturen we daar waar mogelijk is.

Grondwatersysteem

Wat gebeurt er na een regenbui met het regenwater? Een deel van het regenwater verdampt, een deel dat op straat of huizen terechtkomt wordt via het riool afgevoerd, de rest zakt weg (infiltreert) in de bodem. Uiteindelijk zal een deel van het grondwater richting sloot of drain stromen. Als de aanvoer van water naar de bodem groter is dan de afvoer vanuit de bodem, dan zal de grondwaterstand stijgen.

Stijging of daling van de grondwaterstand is afhankelijk van verschillende factoren. Naarmate de afstand tot een sloot of drainage groter is, is de grondwaterstand vaak hoger. Ook de doorlatendheid (hoe snel het water de grond in kan dringen) van de bodem is van belang. Verder is de hoogte van het gebied een belangrijke factor. Het maakt verschil of er sprake is van een diepe polder of van een hooggelegen zandgebied. In laag gelegen gebieden kan het grondwater ook nog onderaf worden aangevuld door diep grondwater, dit verschijnsel wordt kwel genoemd.

De grondwaterstand is dus niet overal gelijk. Locatie gebonden omstandigheden, zoals het peil van het oppervlaktewater, bodemgebruik, grondsoort, hoogteligging gebied, begroeiing en inrichting bepalen de hoogte van de grondwaterstand. Door allerlei factoren, waaronder de variatie in weersomstandigheden en de ligging van het gebied, laat de grondwaterstand zich maar voor een deel beheersen.

Grondwateroverlast of onderlast

Grondwateroverlast kan door verschillende oorzaken ontstaan:

  • extreem veel neerslag
  • een lage ligging van het gebied/wijk
  • bouwkundige oorzaak, zoals een lekke huisaansluiting van de riolering of drinkwaterleiding

Veel grondwaterklachten zijn niet (of niet alleen) het gevolg van een hoge grondwaterstand, maar kunnen ook ontstaan door de slechte bouwkundige staat van de woning. Zo kan bij kelders de bouwkundige staat in de loop der jaren langzaam verslechteren, met daardoor een steeds grotere kans op scheuren en vochtproblemen.

Tijdens langdurige droge perioden zakt de grondwaterstand, zeker op de hogere gelegen zandgronden. Ook daarbij kan overlast ontstaan. Iedere oorzaak vraagt weer om een andere oplossing.

Je kunt zelf ook veel doen. Om te beginnen nagaan welke overlast optreedt: gaat het bijvoorbeeld om water in de kruipruimte of een natte (achter)tuin? Maar ook, wanneer treedt de overlast op: alleen tijdens neerslag, of aaneensluitend gedurende een langere periode? Hebben je buren of andere bewoners in de straat bijvoorbeeld ook dezelfde overlast? In een aantal gevallen kunt je zelf maatregelen nemen, denk bijvoorbeeld aan het ophogen van je tuin, het repareren van een lekke hemelwaterafvoer of voorkomen dat grondwater in de kelder kan stromen.

Grondwateroverlast verhelpen

In theorie zijn er twee mogelijkheden om grondwateroverlast te verhelpen:

  1. De situatie (o.a. het gebouw) aanpassen aan de grondwaterstand.
  2. De grondwaterstand verlagen.

Bij bouwtechnische maatregelen moet voorkomen worden dat grondwater in de kelder of kruipruimte terecht komt. Water wat in de kruipruimte terecht komt verdampt en zorgt voor een hoge luchtvochtigheid. Met mogelijk vochtoverlast als gevolg. Een aantal concrete bouwtechnische maatregelen zijn: Folie of schelpen op de bodem van de kruipruimte zodat verdamping kan worden tegen gegaan. De diepte van de kruipruimte beperkter maken. Verbeteren van de ventilatie van de woonruimte of kruipruimte (ventilatieroosters) om vocht overlast tegen te gaan. Gaten en kieren van de kelder of begane grondvloer afdichten.

De grondwaterstand verlagen wordt veelal gedaan door het aanleggen van drainage; deze maatregel bestrijdt niet het effect van een te hoge grondwaterstand, maar pakt het bij de bron aan. Namelijk door te zorgen dat de grondwaterstand zakt. Let op met het verlagen van de grondwaterstand wanneer je in een zogenaamd “zettingsgevoelig” gebied woont. Dit speelt bijvoorbeeld bij veengronden. In dergelijke gevallen kan verlaging van de grondwaterstand zorgen voor inklinking van de bodem waardoor schade kan ontstaan aan o.a. de bebouwing. In elke situatie blijft het maatwerk en we adviseren hiervoor voldoende informatie te verzamelen en/of experts in te schakelen.

We hebben ook steeds vaker te maken met hoosbuien en natte perioden afgewisseld door perioden van langdurige droogte en watertekort. Dat maakt dat het bijvoorbeeld eenvoudig verlagen van de grondwaterstand niet altijd een oplossing is.

Grondwaterstanden in beeld (voorjaar)

Om de grondwatervoorraad te kunnen beschermen en om inzicht te krijgen in de grondwatersituatie, houdt het waterschap de grondwaterstanden in de gaten. Op deze pagina vind je de actuele standen. Dat kan handig zijn als je wilt weten wat het beregeningsbeleid voor jou betekent en of het waarschijnlijk is of er een onttrekkingsverbod volgt.

Grondwaterstand: nu en de afgelopen tien jaar

In Brabant meten we in 112 peilbuizen constant de grondwaterstand. Per peilbuis vergelijken we de grondwaterstand met die van de afgelopen 10 jaar. Die vergelijking geeft een beeld of het droger, hetzelfde of juist natter is dan normaal. De actuele grondwaterstanden kunnen aanleiding zijn voor een onttrekkingsverbod.

Hoe werkt de kaart?

  • Open de kaart
  • Klik op een bolletje
  • Je ziet nu de actuele informatie en het verloop van de grondwaterstand in het afgelopen jaar op die locatie

Wil je een andere locatie bekijken?

  • Klik dan op het kruisje rechtsboven (= locatie sluiten)
  • Selecteer de nieuwe locatie

Bekijk de huidige grondwaterstand op de kaart

Legenda

 Rood

De grondwaterstand is lager dan de stand die eens in de tien jaar voorkomt, in deze periode van het jaar

 Oranje

De grondwaterstand is lager dan de stand die eens in de vijf jaar voorkomt, in deze periode van het jaar

 Groen

De grondwaterstand is normaal of gebruikelijk voor deze periode van het jaar

 Lichtblauw

De grondwaterstand is hoger dan de stand die eens in de vijf jaar voorkomt, in deze periode van het jaar

 Donkerblauw 

De grondwaterstand is hoger dan de stand die eens in de tien jaar voorkomt, in deze periode van het jaar

 Wit

Tijdelijk geen meetwaarde beschikbaar

Grondwaterstand en beregeningsbeleid (voorjaarssituatie)

Op deze kaart zie je de grondwaterstanden die met peilbuizen op 112 locaties meten.

Wanneer de gemeten grondwaterstand op 1 april lager is dan de vastgestelde ondergrens die per meetpunt bepaald is, kleurt het punt rood.

Wanneer meer dan de helft van het aantal meetpunten in een beregeningsdeelgebied rood kleurt, kan het Waterschap op 1 april een verbod instellen voor het beregenen van grasland uit grondwater. Dit verbod geldt dan voor de maanden april en mei. Het waterschap kan per deelgebied een verbod instellen.

Legenda

 Rood

De gemeten grondwaterstand is lager dan de ondergrens die voor dat meetpunt voor de voorjaarssituatie is bepaald

 Groen

De gemeten grondwaterstand is hoger dan de ondergrens die voor dat meetpunt voor de voorjaarssituatie is bepaald

 Wit

Tijdelijk geen meetwaarde beschikbaar

Bekijk de kaart 

Extra grondwatergegevens nodig?

Ben je op zoek naar extra gegevens?  Op de website DINOloket.nl kun je de grondwatergegevens en reeksen raadplegen.
Bezoek www.dinoloket.nl.(externe link)

Perceelwijzer app

De Perceelwijzer app geeft boeren en tuinders actuele en betrouwbare informatie over hun eigen perceel. Bijvoorbeeld over onttrekkingsverboden, neerslagverwachtingen, maaimomenten, grond- en oppervlaktewaterstanden. De app is gratis beschikbaar in de App of Play Store.

Voor meer informatie over de app bezoek www.perceelwijzer.nl.(externe link)